Civilization VI: Rise and Fall

Waar we als mensen dagen van gras en dagen van stro hebben, gaan samenlevingen door hele donkere eeuwen heen of verdwijnen helemaal. De nieuwe uitbreiding voor Civilization VI doet een dappere poging om het afbrokkelen van beschavingen te simuleren. Gelukkig krijg je in Rise and Fall ook de kans om weer op te krabbelen.

Wanneer een nieuw deel van Sid Meier’s Civilization uitkomt, stappen fans over het algemeen niet meteen massaal over naar de nieuwe game. Het duurt meestal een paar jaar en wat uitbreidingen voor het nieuwe deel door de hele community omarmd wordt. De spelers moeten wennen aan de nieuwe elementen die zijn toegevoegd en met uitbreidingen komen er meestal weer enige functionaliteiten terug of bij die de game ‘compleet’ maken. Met Rise en Fall zet Firaxis een volgende stap in dit proces en probeert de ontwikkelaar Civilization VI weer net iets completer te maken.

De gouden eeuw

Een uitbreiding gaat bij Civilization altijd een stukje verder dan een paar nieuwe scenario’s en wat nieuwe beschavingen. Er worden nieuwe spelmechanieken toegevoegd, waardoor het speelveld op de schop gaat. Aan de grootste verandering in de game ontleent Rise and Fall haar naam, want we krijgen in deze uitbreiding te maken met gouden en donkere eeuwen.

In plaats van dat iedere speler of AI-tegenstander zich op eigen tempo door de verschillende eeuwen heen ontwikkelt, zijn de eeuwen nu voor iedereen gelijk. De game berekent op basis van de gemiddelde ontwikkeling van science en civics wanneer bijvoorbeeld de middeleeuwen beginnen. Het kan dus zijn dat de industriële periode al is begonnen en jij de stoommachine nog moet uitvinden. Dat is echter niet zo erg, zolang je je op andere gebieden wel ontwikkelt en niet in een donkere eeuw belandt.

Elke periode moet je namelijk punten verzamelen en deze worden opgeteld tot een era-score. Haal je de drempel, dan gebeurt er niets bijzonders in de volgende periode. Als je erg je best doet, kun je ook proberen een hoge era-score te halen en kun je de volgende periode in een gouden eeuw belanden. Je bevolking is dan extra loyaal en je mag een extra bonus kiezen om je beschaving een duwtje in de goede richting te geven.

Net als in de Middeleeuwen

Het kan gebeuren dat je door een samenloop van omstandigheden de drempel niet haalt en dan beland je in een donkere eeuw. Dat is niet direct het einde van de wereld, maar het maakt je bevolking wel een stuk onrustiger. Het zorgt er dus niet voor dat alles meteen instort, maar als je zaken als housing en amenities niet goed op orde hebt, dan kunnen sommige steden zich tegen je keren. Gelukkig kun je met speciale policies en wat planning jezelf ook weer uit zo’n donkere eeuw slingeren en als je goed je best doet, kun je zelfs meteen door naar een heroïsche gouden eeuw als je era-score hoog genoeg is. In zo’n periode gaat alles nog net even een stukje beter dan in een ‘reguliere’ gouden eeuw en kun je een mooie spurt naar de overwinning maken.

Het effect van deze eeuwen is niet allesbepalend. Elke beschaving gaat tijdens een gemiddeld potje wel door een donkere en door een gouden eeuw. Daarnaast zijn de effecten niet zodanig groot dat je meteen superieur bent tegenover je tegenstander. Een donkere eeuw kan de zaken net wat lastiger maken, maar je beschaving is niet meteen verloren zolang je al je zaakjes verder op orde hebt. Net als in de Middeleeuwen hoeft een donkere eeuw dus helemaal niet zo donker te zijn als het klinkt.

Burgervader

Hoewel een gouden of donkere eeuw voor- of nadelig kan zijn voor het generen van welvaart, wetenschap, cultuur of geloof, heeft het voornamelijk invloed op de loyaliteit van je burgers. Dit is de tweede nieuwe mechaniek in Rise and Fall en het bepaalt of je steden zich verbonden voelen met de natie. Als er te veel onvrede heerst in een stad, dan kan deze zich namelijk zomaar tegen je keren. Je moet je burgers dus meer dan ooit tevreden zien te houden in Civilization.

Burgers zijn gelukkig de moeilijkste niet: zolang ze te eten hebben, een dak boven hun hoofd en af en toe een beetje vermaakt worden, hoor je ze niet klagen. Daarnaast kun je ze ook extra onder de duim houden, door een gouverneur aan te stellen. Deze genereert extra loyaliteit, handig als je stad bijvoorbeeld ver van de kern van je rijk ligt. Daarnaast kun je hiermee bij je grenzen ook extra loyaliteit generen en daarmee druk uitoefenen op je buurlanden.

Dit voegt een nieuwe dimensie toe aan het gebruikelijke landjepik dat zo kenmerkend is voor Civilization. In plaats van dat je met veel kanonnen en paarden een vijandelijke stad inneemt, kun je dit nu ook doen door te zorgen dat het gras bij jou groener is dan aan de overkant van de grens. Wanneer een stad van je tegenstander niet genoeg loyaliteit genereert, gaat deze op den duur rebelleren en dan wordt het een vrije stad. De tegenstander heeft dan geen controle meer en moet de stad met grof geschut terug onder zijn bewind brengen.

Een opstand neerslaan is makkelijker gezegd dan gedaan en dit lukt dan ook niet altijd direct. Als je zorgt dat jou nabijgelegen stad op dat moment tip top in orde is en lekker veel loyaliteit genereert, kan de vrije stad ervoor kiezen zich bij jouw rijk aan te sluiten. Zo kun je steden innemen zonder een schot te lossen of ook maar een oorlogsverklaring te tekenen. Het is natuurlijk wel opletten dat dit niet met je eigen steden gebeurt als het een periode wat minder gaat. Daarnaast is er iets meer voorzichtigheid geboden bij het stichten van nieuwe steden. Als je een kolonie ver van huis sticht, moet je een extra tandje bijzetten om je burgers in de verweglanden loyaal aan het vaderland te laten zijn.

De annalen

Bijzondere gebeurtenissen tijdens het spelen van een potje Civiliation VI: Rise and Fall zorgen voor extra era score, maar worden ook geboekstaafd. In de annalen van je beschaving komen alle belangrijke gebeurtenissen van het stichten van een nieuwe stad of het vormen van een nieuwe religie in een lange rol terecht. Deze annalen zijn de geschiedenisboeken van je beschaving.

Hier kun je natuurlijk je progressie bijhouden als het gaat om het triggeren van een gouden eeuw, maar is het ook een bijzonder leuke toevoeging aan de game. Wanneer je hier na tweehonderd beurten eens doorheen scrollt, kun je alle noemenswaardige momenten uit dat potje terughalen.
Zo kan ik terugvinden in welk jaar ik met India mijn eerste olifant het strijdveld instuurde, wanneer ik de eerste polder met Wilhelmina drooglegde en ik de hoofdstad van die vervelende koning Robert van Schotland innam. Het geeft de ontwikkeling die je met een beschaving maakt meer betekenis en stelt je in staat een mooie terugblik te werpen. Dat is iets wat tot nu toe ontbrak in de serie.

Opportunistische driften

Nu vind niet iedereen geschiedenisboeken even spannend, maar Firaxis heeft met Rise and Fall nog een troefkaart om wat meer spanning te creëren. Wanneer een beschaving dreigt te winnen, constant oorlog voert of bezig is met de productie van een nucleair wapen, is het mogelijk dat er een emergency getriggerd wordt.

Alle wereldspelers krijgen dan een oproep om in te grijpen en de natie in kwestie tot orde te roepen, meestal met bommen en granaten. Zo moest ik op een gegeven moment een stadstaat ontzetten die was ingenomen door Schotland. Nu lag de stad niet direct in mijn bereik, maar de beloning was 6000 gold kon ik niet aan me voorbij laten gaan. Uiteindelijk wierpen alleen ik en India zich op om de stadstaat te bevrijden en liet ik India het vuile werk opknappen. De emergencies bieden ook een mooie gelegenheid om een oorlog te beginnen zonder geldige casus belli en dan krijg je een mooi geldbedrag op de koop toe.

De emergencies zorgen naast het naar boven brengen van al je opportunistische driften ervoor dat er wat meer interactie is met je tegenstanders, ook als ze zich aan de andere kant van de wereld bevinden. Je kunt je daardoor wel wat minder afzijdig houden, maar maakt het geopolitieke spel wel een stuk interessanter.