Hoe LEGO Kerstmis stal

De mooiste cadeautjes komen uit Denemarken

Het is kerstavond. Je maakt nog een wandelingetje, even een frisse neus halen. Overal hangen gekleurde lampjes, de dennenbomen zijn versierd met slingers en ballen. Het heeft vanmorgen gesneeuwd dus de daken zijn wit bedekt. Je loopt langs het clubhuis van de elfen. Die rakkers doen nog even een dutje voordat ze aan de slag moeten. In de bakkerij wordt al hard gewerkt, het banket voor morgen gaat de oven in. Al slenterend mijmer je over een kerstmis lang geleden, toen je een peperkoekhuisje bouwde met je opa. Oh, en je hebt een geel hoofd. Welkom in het LEGO-kerstdorp.

Elk jaar brengt LEGO een set uit om het Winterdorp, zoals het officieel heet, uit te breiden en elk jaar zit er een rechthoekig pakje in onze sinterklaaszak. Zo kunnen we op tijd met bouwen beginnen. In 2009 werd de eerste Winterdorp-set uitgebracht. Inmiddels zijn er twaalf verschillende gebouwtjes en een vrolijke trein. Dit jaar heet de uitbreiding Holiday Main Street (10308). Het bevat twee mooie huisjes, een kerstboom en een versierde tram.

De Winterdorp-collectie bestaat uit gebouwen die je normaal gesproken in elk stadje vindt, zoals het postkantoor, de speelgoedwinkel en zelfs een brandweerkazerne. Daarnaast zijn er ook sets van fantasielocaties: het elfenclubhuis, de werkplaats van de kerstman en het gezellige peperkoekhuisje, compleet met meneer, mevrouw en baby Peperkoek.

Daar is de man van boven weer

De Winterdorp-sets vallen onder het LEGO Creator-thema. Bij de sets binnen dit thema ligt de nadruk meer op bouwen en neerzetten dan op spelen, al is dat laatste natuurlijk nooit verboden. De Creator-sets beslaan een gevarieerde mix van bouwwerken, voertuigen en andere zaken: van een majestueuze tijger tot een piratenschip, van Camp Nou tot het Volkswagen-camperbusje, en van de modulaire bioscoop tot de Ecto-1 van de Ghostbusters.

De Winterdorp-gebouwen kregen tot 2019 het leeftijdsadvies 12+ mee, maar de laatste drie sets hebben een stemmige zwarte doos en vallen onder de nieuwe categorie LEGO Icons (voorheen heette dit Creator Expert). De sets in deze categorie zijn bedoeld voor AFOLs (Adult Fans of LEGO) van achttien jaar en ouder. Deze overgang is echter niet gepaard gegaan met een wezenlijke verandering in vormgeving of bouwtechnieken, dus de plotselinge ophoging van de adviesleeftijd komt nogal uit de lucht vallen. In feite zijn de Winterdorp-sets ook maar een slag lastiger te bouwen dan bijvoorbeeld de treinen van LEGO City (adviesleeftijd 6+), dus laat je er ook met jonge kinderen niet van weerhouden om samen aan deze leuke collectie te beginnen.

Onroerend goed

De nieuwe Winterdorp-set kost elk jaar rond de honderd euro in de officiële LEGO-winkel. Meestal is de set van het jaar ervoor ook nog beschikbaar. Als je dit jaar met je dorp begint en nog oudere sets bij wilt kopen, kun je terecht bij andere (online) aanbieders of op Bricklink. De prijzen voor sets die niet meer in productie zijn, kunnen wel behoorlijk oplopen. Voor een Winter Village Post Office (10222) uit 2011 betaal je bijvoorbeeld rond de 450 euro. Voor je portemonnee is het beter om te wachten totdat de set die je begeert opnieuw wordt uitgebracht, zoals met de allereerste set, de Winter Village Toy Shop (10199 en 10249), al is gebeurd.

Everyone is awesome

Wat anno 2022 opvalt, is dat alle bewoners van het Winterdorp wel erg geel zijn. Alleen de familie Peperkoek heeft een bruin kleurtje. De gele kleur staat volgens LEGO voor alle huidskleuren en rassen en dat is een prima uitleg, al is de ontstaansgeschiedenis iets anders. Over de gele tint werd al lang geleden, voor de ‘geboorte’ van de huidige minifigs, besloten en deze was oorspronkelijk toch echt bedoeld om de Westerse (Kaukasische) huidskleur na te bootsen.

Het kleurenpallet van LEGO bestond in het prille begin uit vijf kleuren, gebaseerd op de schilderijen van de Nederlander Piet Mondriaan: blauw, rood, zwart, wit en geel. Het verhaal gaat dat er op een gegeven moment binnen het bedrijf is gestemd welke kleur de poppetjes zouden krijgen. Geel en wit kwamen dan het dichts bij de Deense (Westerse) huidskleur. Wit viel af, omdat het al in te veel andere onderdelen zat en de huidskleur van de poppetjes moest wel contrasteren met bijvoorbeeld een wit hoedje. Het werd dus geel. 

Dat geel in eerste instantie ‘gewoon’ voor Kaukasisch stond werd duidelijk toen in 1977 een set uitkwam met rode indianen. Later werden de indianen weer geel gemaakt, omdat LEGO vanaf toen het standpunt formuleerde wat ze tot nog toe aanhouden: geel staat voor alle rassen. Opvallend genoeg geldt dit blijkbaar niet voor DUPLO-figuurtjes, want die hebben al sinds 1983 een Kaukasisch tintje en zijn sinds 1989 in allerlei huidskleuren vertegenwoordigd.

Outside the box

Als je zelf wat diversiteit aan je Winterdorp wilt toevoegen, kun je terecht bij LEGO’s gelicentieerde thema’s. Met dank aan Lando Calrissian maakt LEGO sinds 1983 hoofdjes en handjes in verschillende kleuren. Dit doet LEGO als het om ‘echte’ mensen gaat: personages uit films of series, sporters en andere beroemdheden zoals Jane Goodall of Gustave Eiffel. Laat eens een Finn, professor Sinistra, of Raj Koothrappali door je feeststraat lopen. Of misschien zelfs een Gundabad ork of Darth Maul. Jouw dorp, jouw keuze.

Natuurlijk kun je het Winterdorp ook uitbreiden met gebouwen uit andere LEGO thema’s. De huisjes en winkels van LEGO City zijn meestal wat te simplistisch en passen dus niet goed in de gedetailleerde kerstomgeving, maar er zijn genoeg bouwwerken uit de andere Creator-sets en gelicentieerde thema’s die heel geschikt zijn. Meestal hoef je alleen wat witte tegels als sneeuw op het dak te leggen en wat groene accenten tegen de gevel te ‘plakken’ om het gebouw een feestelijke, winterse uitstraling te geven. In mijn eigen Winterdorp prijkt al jaren het Lockwood landhuis (75930) uit Jurassic World en sinds afgelopen pakjesavond sieren ook twee winkels uit het Harry Potter-dorp Hogsmeade (76388) de hoofdstraat. Deze huisjes worden al met sneeuw op de daken geleverd. Plug-and-play.

Elke dag wel iets

Naast de Winterdorp-set brengt LEGO elk jaar ook een aantal adventskalenders uit. Hiermee tel je vanaf 1 december af naar kerstavond, met achter elk vakje van de kalender een minifig of klein bouwsetje. De eerste LEGO-adventskalender verscheen in 1998 en bevatte een aantal witte voertuigjes en een paar kerstmannen. Dit soort saaie, generieke adventskalenders bracht LEGO uit tot 2007. Vanaf toen werd het leuker en werden de adventskalenders in een bepaald LEGO-thema ontworpen. Eerst alleen in LEGO’s eigen thema’s zoals City, Castle en Pirates, maar vanaf 2011 ook in de licentie aller licenties: LEGO Star Wars.

De LEGO Star Wars-adventskalenders bevatten naast de bouwsels van miniatuur ruimtescheepjes en de blijkbaar verplichte battle droid en Hoth trooper (je weet waarom) meestal een paar unieke minifigs in kerstmisoutfit zoals een R2-D2 met rendiergewei, Yoda verkleed als kerstelf of Poe Dameron in een ugly Christmas sweater met een afbeelding van BB-8 erop. Leuk voor in het Winterdorp. Wat ik wel jammer vind, is dat de begerenswaardige minifigs altijd al op de voorkant van de doos prijken. Op de LEGO-website kun je ook op de dag af al zien wat er achter elk vakje van je kalender te vinden is. Klanten houden blijkbaar niet van verrassingen en willen precies weten wat ze kopen.

Andere populaire LEGO-thema’s en -licenties kregen in de loop der tijd ook hun eigen adventskalender. In 2022 kun je kiezen uit LEGO City, LEGO Friends, LEGO Star Wars, LEGO Harry Potter en LEGO Marvel. Vaak hebben de kalenders naast het kerstthema ook nog een subthema. De Harry Potter kalender van 2020 stond bijvoorbeeld in het teken van het Yule Bal en de Marvel kalender van dit jaar geeft je Star-Lord en zijn vrienden ter gelegenheid van de Guardians of the Galaxy Holiday Special op Disney+. Er zit alleen helaas geen Kevin Bacon minifig bij.   

Gratis spul

Elk jaar krijg je van de officiële LEGO-winkel een gratis en uniek kerstsetje als je voor 150 euro aan artikelen koopt in de eerste weken van december. Omdat die andere artikelen meestal zeker twintig procent duurder zijn dan elders op het web, betaal je in verkapte vorm toch je eigen cadeautje, maar vaak zijn je euro’s wel goed besteed. Dit jaar krijg je Santa’s Workshop (40565). Dat is een leuke, kleinere versie van de Winterdorp-set uit 2014 (10245).

In het verleden zijn er als gratis kerstsetje niet alleen toevoegingen voor het Winterdorp uitgebracht, maar ook mooie bouwsels om afzonderlijk neer te zetten zoals de Nutcracker (40254), de Christmas Gift Box (40292) en de Christmas Carousel (40293). Het zijn leuke verzamelobjecten en de meeste zijn nog wel voor redelijke prijzen op de tweedehandsmarkt te vinden. De allermooiste is naar mijn mening de Charles Dickens Tribute (40410) uit 2020 en daarom wil ik afsluiten met een citaat uit A Christmas Carol:

For it is good to be children sometimes, and never better than at Christmas, when its mighty Founder was a child Himself

Ben je geïnspireerd door dit artikel? Ren nog even naar Intertoys, bestel je kerstset online of zet een reminder op de kalender van 2023. Fijne feestdagen alvast!

LEGO is a trademark of the LEGO Group, which does not sponsor, authorize or endorse this web site.